مطالعه برتر

يكي از علل ناكامي هاي تحصيلي روش نادرست مطالعه است . عوامل زيادي براي موفقيت در تحصيل وجود دارد كه مي توان از عوامل مهمي همچون معلم ماهر و كار آزموده ، پشتكار و جديت ، محيط مناسب خانوادگي و . . . .  نام برد . در بسياري از موارد همه شرايط تا حدي قابل قبول است اما دانش آموز ، روش هاي صحيح مطالعه رانمي داند .

شايد بعضي از دانش آموزان گمان مي كنند با زياد مطالعه كردن از بقيه موفق تر خواهند بود ولي از سويي به درست مطالعه كردن بي توجه باشند .بعضي ديگر گمان مي كنند كه با بي خوابي كشيدن مي توانند در تحصيل موفق باشند اما اين گروه هم اشتباه مي كنند در اينجا براي اهميت روش هاي مطالعه دو باره خاطر نشان مي كنيم   

 

بسياري از ناكامي ها در تحصيل به خاطر بد مطالعه كردن و ندانستن اصول روش هاي مطالعه درست است .

 

يكي از مهمترين چيزهايي كه هر دانش آموز بايد بداند آن است كه روش مطالعه و يادگيري هر درس ممكن است با درس ديگر متفاوت باشد و شما بايد از معلمان بخواهيد كه روش مطالعه درس را كه تدريس مي كند به شما بياموزد .

 

 

نكاتي براي مطالعه برتر

1 -  در مطالعات خود بايد تنوع ايجاد كرد به طور مثال اگر قرار باشد ساعاتي را صرف مطالعه كرد نبايد همه وقت را براي انجام يك كار صرف كرد . كمي از وقت را بايد به مرور مطالب ديگري گذاريد يا مختصري درباره آينده برنامه ريزي كرد كمي مطالعه آزاد داشت كمي تنوع به همان خوبي استراحت كردن است ، اگر فكر انسان فعاليتهاي متنوعي داشته باشد كارايي بيشتري خواهد داشت .

2 – هميشه بايد يادداشت و مطلبي مهم به همراه داشت كه همه جا بتوان از آن بهره گرفت بسيار مفيد است كه يك كتاب جيبي يا كارتي شامل مطالب كليدي كه مي خواهيم آن را فرا گيريم به همراه داشته باشيم مكان يادگيري جايي است كه انسان آنجا هست يعني اگر همه جا مطلبي به همراه نداشته باشيم بهانه خوبي براي ياد نگرفتن داريم .

3 – وقتي به تنهايي مطالعه مي كنيم اين امكان وجود دارد كه ساعتها پشت ميز بنشينيم بدون اين كه فراگيري چنداني داشته باشيم زماني كه عضو يك گروه فعال مطالعاتي باشيم امكان «  در رويا رفتن » به طور قابل ملاحظه اي كاهش مي يابد .

4 – در مطالعه نبايد كمال گرا بود يعني نبايد خيلي وسواس داشته باشيم و هر قدر مطالعه كنيم از توانايي خود اطمينان حاصل نكنيم كمال گرايان اغلب به دليل انجام دادن كامل تعداد كمي از كارها در نهايت ، با انباشته شدن كارهاي مهم مواجه مي شويد خطر واقعي پافشاري در انجام يك كار رديف شدن بقيه كارهاي انجام نشده است كه در همان زمان در حال انباشته شدن هستند .

 زمان را به « تفكر در باره مطالعه » نبايد تلف كرد افراد با هوش به « تدابير بسيار پيچيده اجتناب از مطالعه » مانند موارد ذيل آشنا هستند :

 

 ـــ تميز كاري ، مرتب كردن و تظاهر به اين كه قبل از مطالعه انجام دادن آن كارها لازم است .

 ـــ انجام دادن كارهاي كوچك و آسان به عنوان راهي براي به تا خير انداختن شروع يك كار مهم بزرگ .

 ـــ پيدا كردن فعاليتهاي جايگزيني.

 

بايد از كنار موانع رد شد ، هنگامي كه به مطلبي مي رسيم كه چيزي درباره آن نمي دانيم نبايد متوقف شويم . بلكه بايد آن را مانند جزيره كوچكش پشت سر بگذاريم . بايد موضوع بعدي را مطالعه نمود شايد ساده تر بيان شده باشد ممكن است پس از اين كه به چند موضوع و مطلب تسلط پيدا كرديم آن مشكل خود به خود حل شود .

انسان نبايد خود را به روش مطالعاتي كه به طور اتفاقي برگزيده محدود كند و از روشهاي متفاوت سودمند نيز بهره جويد .

بايد كاري كنيم كه هر صفحه از ياد داشتمان با صفحات قبل فرق داشته باشد اين باعث مي شود هر صفحه در خاطرمان بماند تمام صفحه را نبايد پر كرد بلكه بايد جاي خالي براي اصطلاحات بعدي و مطلب اضافي قرار دهيم .

 

خواندن مفيد با استفاده از قلم امكان پذير است .

*بايد در حال مطالعه نكات مهم را در كنار صفحات يادداشت كرد و با استفاده از ماژيك يا شبرنگ   قسمت هاي مهم را مشخص كرد . اين موضوع به ما امكان مي دهد تا به طور مستمر با مطالب كتاب ارتباط داشته باشيم .

*بايد در حالي كه مطالعه مي كنيم سوالاتي مطرح كرده و بنويسم كه موجب مي شود بعدها در آن مورد خود را بيازماييم.

*حتماْ بايد در حال مطالعه خلاصه برداري كرد . خلاصه نويسي مهارت بسيار سودمندي است كه با تمرين پيشرفت مي كند مهارت يافتن در خلاصه نويسي به انسان كمك مي كند تا حجم مطالبي كه مي خواهد ياد بگيرد كمتر شود .اين مهارت خود به خود انسان را به تصميم گيري راجع به موارد مهم و غير مهم وادار مي سازد و موجب جلوگيري از اتلاف وقت و انرژي مي شود .

*وضو داشتن به هنگام مطالعه باعث شادابي جسم و روح انسان و تمركز حواس مي شود .

*خواندن دعاي مطالعه قبل از شروع به كار مي تواند اثر بخش باشد .

 

الهم اخرجني من  ظلمات ، الوهم و اكرمني بنور الفهم الهم افتح علينا ابواب

 

رحمتك و انشرعلينا خزائن علومك برحمتك يا ارحم الراحمين

 

 

*« پيش مطالعه » بسيار مهم است نبايد فراموش كرد كه حتي ، اگر پيش مطالعه خيلي سطحي هم باشد بايد آنرا انجام داد.

*نت برداري . نوشتن نكات اساسي و مشخص كردن مطالب مهم بسيار مفيد است كه ما را در مرور سريع ياري خواهد كرد.

*تكرار مرتب مطالب آم.خته شده به صورت روزانه ، هفتگي ، . . . . ، فوق العاده مفيد است و بايد مطالب طوري در ذهن جاي گيرد تا هرگز فراموش نشود .

(( جزيي از حافظه بلند مدت ما را تشكيل دهند ))

چند دقيقه مطالعه پس از كلاس ، اگر از پيش مطالعه پر اهميت تر نباشد ، كم اهميت تر هم نخوا هد بود .

*بايد از تجربه هاي شخصي خود براي مطالعه بهتر كمك بگيريم . البته تجربه هايي كه ثمر بخش بوده اند .

 

 

 

*مواردي هم چون مكان مطالعه ، روشن بودن فضاي مطالعه ، جريان هواي تازه ، استراحت در بين مطالعه و غيره بسيار مهم است البته نبايد در اين موارد خيلي وسواس داشت براي مطالعه در همه شرايط ، چه آرام و ساكت و چه شلوغ و پر سرو صدا بايد تمرين كنيم زيرا در بعضي از مواقع ناچار به مطا لعه در اين شرايط خواهيم بود .

دانستن طرح و برنامه در مطالعه بسيار ثمر بخش است البته برنامه هاي قابل اجرا انعطاف پذير و در حد توان .

*بهتر است طرحها و برنامه هاي مطالعاتي را به اطرافيان بگوييم تا در انجام آنها بيشتر تلاش كنيم .

 

 

 

 

خواندن بيش از حد , از ساده به مشكل خواندن و بي وقفه خواندن از عوامل آسيب زا در مطالعه دانش آموزان است .

 

 

 

 

 

                                                                         دفـــتـــر مـــشــاوره

 دبيرستان و مركز پيش دانشگاهي نمونه دولتي بشري  م 19

 

قسمت دوم

گذرخواني :

خواندن پاراگرافها همراه با درك آنها هدف نهايي خواندن است . خواندن و فهم كلمات و جملات مهارتهاي لازم هستند كه سرانجام به خواندن پاراگراف منتهي مي شوند به علاوه خواننده احتمالااهداف متفاوتي از خواندن پاراگراف دارد سه هدف عمده براي خواندن پاراگراف وجود دارد.

1-    به منظور ايده اصلي يا مركزي پاراگرافي را مي توان خواند كه اين را گذر خواني يا سطحي خواني مي نامند .   

( Skimming )    

2-    پاراگراف ممكن است براي دريافت اطلاعات مخصوصي خوانده شود اين خواندن پژوهشي مي نامند.

3-    جهت اطلاعات جزيي و درك كامل ممكن است خوانده شود كه آن را دقيق خواني مي نامند.

 

(Reading for exact in for mationt )

سطحي خواني براي بدست آوردن مفهوم اصلي پاراگراف بدون توجه به جزئيات است توانايي تشخيص مقصود اصلي از نوشتن پاراگراف يكي از مفيد ترين مهارتهاي خواندن است كه خواننده بايد در آن پيشرفت كند .

سطحي خواني يك پروسه آزمايش و خطاست خواننده بايد بداند به كجاي صفحه چاپ شده براي انتخاب اطلاعات درست نگاه كند .

سطحي خواني فني به منظور بهينه سازي سرعت خواندن هست از آن براي خواندن كار آمد موثر استفاده   مي شوديا اولين قدم مطالعه متن و بدست آوردن مفهوم عام آن جهت فهم بهتر جزئيات عبارت مورد استفاده قرار مي گيرد .

گذشته از اين كه چه هدفي هست سطحي خواني دو مرحله دارد .

الف ) چشم انداختن به مطالب به منظور يافتن چيزي كه قابل جستجو و جايي كه قابل نگاه كردن است .

ب ) خواندن مطلب به منظور فهميدن روش سازماندهي مفاهيم .

 

شيوه سطحي خواني

سطحي خواني عملي قدم به قدم با طرز عمل معين است خواننده بايد بداند در جستجوي چه مي باشد و چگونه اطلاعات را جستجو نمايد مراحل زير براي كمك به خوانندگان جهت بدست آوردن مفهوم عمومي متن پيشنهاد مي شود .

1-    خواننده بايد هدفي در سطحي خواني داشته باشد چرا دارد مي خواند و چه چيز را مي خواند ؟ در خواندن اگر او هدفش را روشن كند خواهد دانست كجا را نگاه كند و چه چيز را جستجو كند در نتيجه خيلي سريع تر مي تواند بخواند.

2-     خواننده به عنوان متن بايد نگاه كند و بكوشد در مورد معنايش فكر كند و روي كلمات اصلي عنوان مكث نمايد « « « تيتر» مفهوم اساسي يا اصلي متن منتخب است .

3-     خواننده بايد فقط مقداري از پاراگراف را كه براي دستيابي به مفهوم اصلي لازم است بخواند احتمالاخواندن اولين و آخرين جمله هر پاراگراف .

4-     او بايد به دنبال ابزارهاي ترسيمي نظير تصاوير ، نقشه ها ، عكسها ، نقاشيها ، و نمودارها بگردد . آنها اطلاعات بيشتري نسبت به متون نوشتاري ارائه مي كند .

5-     او بايد هدف نويسنده را در نوشته اش بفهمد منظور نويسنده را ؟ الگوي فكري ؟

6-     خواننده ضرورتا مي كوشد تا حقايق پاراگراف رابفهمد آيا نويسنده ايده هاي خود را به ترتيب زماني به صورت منطقي يا به گونه آماري بيان كرده است ؟ آيا مطالب در يك سازماندهي منظم « يك ، دو » مرتب شده اند .

7-     خواننده بايد روي يافتن و پيگيري مفهوم اساسي نويسنده دقت داشته باشد و نبايد به حفظ جزئيات نظير تاريخهاي جزيي ، ليست اسامي ، شماره ها و اطلاعات ديگر شبيه به اينها مبادرت ورزد .

8-     بايد كلمات راكليدي بخواند و از بقيه سطحي رد شود و كوشش كند معاني كلماتي را كه نمي داند حدس بزند اگر كلمه اي را كه نمي فهمد نبايد توقف كند و مجددا بخواند ، خواندن را هر چه قدر مي تواند به سرعت ادامه دهد ولي نه آنقدر سريع كه حتي به طور سطحي از لب مطلب هم بگذرد.

 

تمرين:

A-      هر جمله را دقيقا خوانده و معين كنيد آيا درست ( د ) است يا نادرست ( ن )

1-    خواندن براي ايده اصلي را سطحي خواني مي گويند .

2-     خواندن براي ايده دقيق را خواندن پژوهشي مي گوييد .

3-     در سطحي خواني ، خواننده بر جزئيات متمركز است .

4-     سطحي خواني يك فرايند آزمايش و خطاست .

5-     در يك پاراگراف خوب ، بيشتر جملات به طور منطقي سازماندهي مي شوند .

B-      دورa-b-c يا d كه هريك از موارد زير را بهتر تكميل مي كند خط بكشيد .

1-    سطحي خواندن ، خواندني است براي:

a-اطلاعات دقيق                                                  c- اطلاعات مخصوص

b- ايده مركزي                                                             d- حمايتهاي جزئي

 

دقيق خواني

دقيق خواني يا خواندن براي اطلاعات دقيق , به معناي خواندن براي درك كامل است مطالعه براي چنين هدفي , جرياني است كه در آن خواننده اطلاعات درست متن را بر مي گزيند و گرد آوري مي نمايد .

اين نوع خواندن لازمه اش اينست كه خواننده مفاهيم , استنباطها و دلالتها ي جملات را در پاراگراف بفهمد  به علاوه خواننده بايد معاني غير مستقيم را بنحوي معاني مستقيم كلمات را درك كند .

 

مراحل دقيق خواني

1-    يافتن مفهوم اساسي با خواندن اولين و آخرين  جمله پاراگراف و نگاه گذرا به بقيه.

2-    گزينش آگاهيهاي جزئي مهم پاراگراف جهت دستيابي به اطلاعات دقيق.

3-    مبادرت به طرح كردن سوالات و جواب گفتن به آنها در خلال مطالعه پاراگراف با دركي كامل.

4-    دنبال كردن همه زواياي پاراگراف به طور كامل جهت درك آنها.

5-    تقسيم بنديو سازماندهي عناصردر ذهن خود براي درك مفاهيم پاراگراف.

6-    هنگام خواندن پاراگراف به نتايج كلي دست يافتن .

7-    توانايي براي فهم نقشهه هاي ترسيمي به منظوردرك پاراگراف.

8-    فهم لغات , جملات و تعابير راهنما جهت درك همه پاراگراف و بدست آوردن مفهوم درست.

 

 

متن خواني

مطالعه متن , هدف نهايي خواندن است . خواندن يك متن شامل خواندن يك يا چند پاراگراف مي شود . اهداف متفاوتي از خواندن يك متن وجود دارد .خواننده ممكن است كتابي را بخواند براي اينكه كاملا مطالب را درك و مفهوم دقيق آن را دريابد در ضمن خواندن كتاب بايد پاراگرافهاي مختلف را درك و معاني آنها را به يكديگر ربط دهد . متن خواني لازمه اش پيوند دادن معاني پاراگرافهاي متفاوت است . يعني قرائت در اين مرحله يك فعاليت جمع آوري است .آن مستلزم اين است كه خواننده معاني اولين پاراگراف را خلاصه كند و آن را به مدت كوتاهي در حافظه اش نگهداري نمايد و مفهوم اولين , سومين , چهارمين , پاراگراف را به منور استخراج معاني تمامي متن بر آن بيفزايد .

تند خواني

جهان ما جهان سرعت است و روز به روز بر اين سرعت افزوده مي شود .براي اين كخ ما از كاروان علم و زندگي عقب نمانيم بايد با آخرين روشهاي دستيابي به دانش آشنا شويم . يكي از آن روشها تند خواني است .

فوايد تند خواني

تحرك و پويايي بخشيدن به زندگي انسان , سرعت عمل , دقت , استفاده هر چه بيشتر و صحيحتر دانش آموزان از درس و مدرسه و خلاقيتها يشان , فعال و حسابگر شدن ذهن , فعال و پويا شدن .

برنامه ريزي :

براي فراگيري مهارت تند خواني بايد برنامه داشته باشيد و در صورت بي برنامهگي بايد در هر جا كه بوديد بر گرديد و دوباره تمرينها را شروع كنيد . پس تمرينات ما را خوب به كار بنديد تا توفيق رفيقتان باشد زيرا مهمترين اصل تمرين , تمرين ,تمرين  است .

• هر روز دو ساعت در هر ساعتي كه دوست داريد تمرين كنيد يك ساعت صبح و يك ساعت عصر حتما بايد تمرينات سر ساعت خاص باشد مثلا اگر صبح ساعت 8 شروع كرديد تا سي روز ساعت هشت بايد تمرين كنيد اگر دقيقه ا يپس و پيش شود موفق نمي شويد شايد خنده دار باشد ولي شما را ناكام مي كند پس موفقيت  شما در گرو نظم شماست مطالعه را در دو ساعت با فواصل زماني مناسبي انجام دهيد تا خسته نشويد.
• كار را با متنهاي ساده آغاز كنيد و نه متنهاي سنگين و هر روز قبل از ساعت مقرر ,علاوه بر مطالعات روزانه خود با استفاده از حركت خط بردن با انگشت , خيلي نرم و روان و موزون با حداكثر سرعت روي متون خيلي ساده كار كنيد .
• وقتي خسته هستيد مطالعه نكنيد .
• هر متني را در مرحله يادگيري چند دفعه بخوانيد و در هر بار بر سرعتتان بيفزايد .
• زمان شروع و خاتمه را يادداشت كنيد , زماني كه صرف مطالعه كرده ايد بر ثانيه تبديل كنيد و در هر بار سرعت را بنويسيد .
• پس از يك ماه ابتدا همه كتابهي درسي و بعد متنهاي سخت و سنگين را برگزينيد .

 

 

سنجش:

بسياري با سرعت كم و درك اندك مطلب را مي خوانند ولي كند خواني كمكي به درك عميق خواننده نمي كند , كند خوانها , پر خوان نيز هستند و اين كند خواني , لذت مطالعه را از بين مي برد .درك مطلب افرادي كه به طور متوسط

بين 250 تا 300 كلمه در دقيقه را مي خوانند در حدود 60 تا 70 درصد است . اما اين افراد به راحتي مي توانند سرعت خواندن خود را به 400 تا 900 كلمه در دقيقه افزايش دهند دانش آموزان با تند خواني از وقت و عمر و استعداد خود بهتر بهره مي برند .

از ثانيه كمتر

ابتدا بايد سرعت عادي خود را بدست آوريد , ابتدا ببينيد چقدر لغت در متن است و در چه مدتي مي توانيد آنرا بخوانيد  آن گاه از دوست خود بخواهيد مثلا پس از 3 دقيقه آگاهتان گرداند كه وقت پايان يافته است .

كه شما نيز بايد متن را خوانده باشيد , در اين جا هدف شكستن زمان است .

روش محاسبه سرعت خواندن در تند خواني

1)وقتي كه ثانيه شمار ساعت شما به عدد شصت رسيد زمان را دقيقا“ به خاطر بسپاريد.

2)مطلب را بدن حركت لبها بخوانيد .

3)بعد از پايان رسيدن مطلب زمان پايان خواندن را با دقيقه ها و ثانيه ها يادداشت و همه را به ثانيه تبديل كنيد مثلا” مطلب را در 8 دقيقه و ده ثانيه خوانده ايد .اين مدت برابر با 490 ثانيه است .

4)تعداد كلمه هاي متن را بشماريد مثلا“ 2940 كلمه اين تعداد را به طول مدت خواندن يعني 490 تقسيم و بعد در عدد 60 ضرب كنيد .

فرمول زير راهنماي شماست :

                                           ثانيه (60)× (2940) تعدادكلمات

سرعت خواندن بر حسب كلمهدر دقيقه 360  =ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

                                              زمان خواندن (490) بر حسب ثانيه

 

بعد از يك ماه تمرين مستمر و دايمي اگر توفيق يافته بوديد در ست عمل كرده ايد و اگر موفق نشده بوديد در تمرين اشتباه كرديد.

تمرين + عادت دادن چشم + انگيزه خواندن + امكانات زيادتر = تند خواني

چگونه ورق زدن :

در تند خواني بايد طوري ورق زد كه مكثي در كار نباشد . از رو صفحات بايد كاملا” از هم جدا باشند و به هنگام مطالعه بايك دست چشم را هدايت كرد و با دستي ديگر , با انگشت سبابه از بالاي صفحه ورق را بر گرداند .

استفاده بهينه :

در تند خواني علاقه مهم است بايد به كتاب علاقه داشت و همين امر سبب درك خوب شما و با سرعت بالا مي گردد بايد به كتابهاي درسي علاقمند شويد تا بتوانيد در تند خواني با درك صحيح و بالا موفق شويد .

بررسي مقدماتي :

 

 

با ديدي همه جانبه و كلي كتاب را ارزيابي كنيد و به سوالات زير پاسخ دهيد :

1)    ساختمان كتاب چگونه است .

2)    مطالب مهم كدام است .

3)    آيا قبلا“ چيزي درباره اين مطلب مي دانستيد .

4)    مباحث آن تا چه مقدار مشكل است و مطلب دشوار طرح شده يا آسان ؟

مطالعه را با درخت حافظه آغاز كنيد . ابتدا مشخص كنيد چه اندازه از كتاب را مي خواهيد بخوانيد براي اين كار بايد عنوان كتاب و يا هر بخش را ريشه درخت فرض كرده و آن را درون يك دايره يا مربع قرار دهيد و آن گاه عناوين اصلي و فرعي را روي شاخه هاي اصلي و فرعي بنويسيد .

 

 

 

 

 

 

نام مطلب مطالعه

 

بررسي كلي :

مطالب را به تندي بخوانيد , هدف شما دريافت مطالب مهم و چگونگي بيان آنها باشد .

بعد از مطالعه مطالب اصلي عنوان و تغيرها را سوال كنيد و به سرعت پاسخ دهيد به نمودارها , نقشه ها , جدولها  و عكسها به دقت بنگريد, سوالات طرح شده در پايان درس و خلاصه درس را بخوانيد .

قبل از مطالعه :

2)    مشخص كنيد كه چه مقدار از مطالب را مي خواهيد بدانيد آيا براي امتحان مي خوانيد ؟ اين امتحان در چه حدي است ؟ سخت است يا آيان ؟

2) تعيين زمان

زمان را در مورد هر مطلبي مشخص كنيد البته اين كار به نوع مطلبي كه مي خوانيد بستگي دارد .

 

خواندن با دست :

خط بردن با دست , مخصوصا” با انگشت سبابه يا چهار انگشت درك را بهبود مي بخشد زيرا باعث مي شود چشم و مغز شما سرگردان نگردد پس خيلي ساده نوك انگشت خود را زير اولين كلمه بگذاريد و با سرعت به جلو حركت كنيد و زير هر كلمه را خط ببريد سپس انگشت خود را در آخر هر سطر بر داشته و زير خط بعدي بگذاريد و به خواندن ادامه دهيد .با چشمهايتان مستقيما” بالاي نوك انگشتان خود را بخوانيد و بالا رفتن سرعت خود را ببينيد .

البته بايد تذكر داد خط بردن حتما“ با انگشنان باشد و به هيچ وجه از مداد , خط كش و يا چيز ديگري استفاده نكنيد .

 

مصاحبت باخردمندگنج است ومعاشرت باجاهل باعث تعب ورنج.

سقراط

 

 

 

تكنيكهاي موفقيت در تحصيل

 

 

 

 

“ شماره سه”

 

 

 

 

 

دبيرستان و مركز پيش دانشگاهي نمونه دولتي بشري – م19

سال تحصيلي 82-81

“واحدمشاوره”

 

 

جلسات خود باوري ( هم انديش )  هدف افزايش اعتماد به نفس ( احترام به خود و اعتماد به نفس )

مبناي نظريه : نظريه ي يونگ و شنومن

شـنـومـن : يـك روانـشـنـاس آلـمـاني است 15 سال پيش يك تـحقيق انجام داد به نام منابع تكوين و تـحـول خود ،

شنومن مي گويد ما براي تكميل و تكوين خودمان سه منبع داريم كه با آنها خودمان را مي شناسيم و تحول و تغيير پيدا مي كنيم اين منابع عبارتند از :

 

1)    خود مشاهده گري  خود نظاره گري ( كنترل نفس )

2)    فيدبك هاي اجتماعي يا عكس العمل هاي اجتماعي

3)    مقايسه هاي اجتماعي : الف ـ مقايسه با بالاتر از خود              ب ـ مقايسه با پايين تر از خود

 

1)خود مشاهده گري : ما از طريق خودمان ، مشاهده حالت ؤ، رفتار ، كردار ، گفتار و بدون توجه به عكس العمل هاي اجتماعي از خودمان آكاه مي شويم .نقص ها و كمبودهايمان را مي فهميم . رفتارهاي نا مطلوب خود را از بين مي بريم و رفتار نامطلوب را تحت كنترل در مي آوريم و شناخت خودمان را تحت كنترل در مي آوريم .

هدف از خود مشاهده گري بررسي خودمان براي پي بردن به معايب خودمان است . قرآن در سوره هاي زيادي به خود مشاهده گري اشاره دارد كه جا دارد به بعضي از اين آيان اشاره كنيم .

ان الانسان علي نفسه بصيره : هر انساني به نفس خود آگاه است .

عليكم انفسكم : اي مومنان بر شما باد رعايت نفس ( مائده 105)

مانند كساني نباشيد كه خدا را فراموش كردند و خدا به خاطر اين فراموشي ، نفسشان ( خودشان) را از يادشان برد . ايشان همانا فاسقند .( 19 حشر )

در سوره سجده آيه 53 قرآن مي فرمايد نا 2 سير داريم

 1) سير در نفس ( خود مشاهده گري ) سفر به درون است و از توجه به خود آغاز مي شود .

2) سيردر آفاق ( سير در طبيعت ، اجتماع ، ……)

از حـضـرت عـلي پرسيدند كدام سير بهتر است فرمود سير در نفس ، ما خودمان را مي بينيم و از خـودمـان به خدا ـــ

مي رسيم . دين اسلام مي گويد فراموشي خود در طول فراموشي خدا قرار گرفته است .

در اديـان ديـگر نيز به اين مـطـلب يعني كنترل نفس اشاره شده ، حضرت عيسي در انجيل مي فرمايد : وقتي شما گناه

مي كنيد به خودتان ظلم مي كنيد و به خود گاهتان ظلم مي كنيد .

انجام گناه به عنوان عامل در ظلم به خود وآگاهي از خود تلقي مي شود ( گناه تجاوز به حريم خود )

در اديان الهي : يكي از راهها ي پيشگيري از گناه و انجام توبه خود مشاهده گري است .

حتي علامه طباطبايي نيز در جلد 6 الميزان مي فرمايد :

اينكه خدا مي گويد به شدت به شما توصيه  مي كنم نفس خودتان راوجود خودتان را اشاره به اين است كه كه يكي از بهترين و مطمئن ترين راه شناخت خدا ، شناخت خود اوست . كسي كه خود را شناخت خدا را شناخت و خودشناس -ترين شما خداشناس ترين شماست .

 

 

 

 1) خود نظاره گري كم: در اعتماد به نفس ، تفكر خلاق ، كاهش خود باوري و ايجاد اليناسيون يعني به راحتي تحت تاثير فرهنگهاي بيگانه قرار مي گيرند و دچار مسخ فرهنگي مي شود ، و فردشاد تمركز و توجه كمي به خود دارد .

 

2) خود نظاره گري بالا : كه فردي مداوم در خود فرو مي رود در روابط اجتماعي دچار مشكل مي شود ، در خود فرورفتگي ، بريدگي از گروه اجتماعي ، اضطراب اجتماعي ، الكليسم ، اضطراب بالا ، گريز از جمع ، ناتواني در سخنراني در جمع ، سلامت بدن به خطر مي افتد . فرد غمگين توجه و تمركز در خودش زياد است .

 

3) خود نظاره گري متعادل : كه فرد به طور معقول و منطقي در خود فرو مي رود و زواياي وجود خود را خوب بررسي مي كند . در نتيجه با پيدا كردن نقاط مثبت و منفي و رفع معايب خود اعتماد به نفس بالايي پيدا كرده و داراي تفكر خلاق مي شود و از بهداشت رواني خوبي برخوردار مي گردد.

* دومين مورد كه شنومن به بررسي آن پرداخت فيدبكهاي اجتماعي يا عكس العمهاي اجتماعي است :

فرد آگاهي در مورد خود را از طريق عكس العملهاي ديگران بدست مي آورد ما چه اطلاعاتي در مورد خودمان از مردم و فاميل داريم ، گاهي اوقات انتقاد ، سرزنش ، تحقير مي كنند و ما براساس فيدبگهاي اجتماعي و عكس العملهاي ديگران خودمان را مي شناسيم . وقتي فردي در روابط با ما درباره رفتار ، عقايد ، قيافه ظاهري ما نظرياتش را مي گويد نظرات او براي ما عكس العمل است كه بعضي را قبول و بعضي را رد  مي كنيم . نوجوان در اواخر دوره نوجواني از عكس العملهاي اجتماعي استفاده مي كنند كه با ورود به دوره بزرگسالي ناثير عكس العملهاي ديگران در ما كم تر مي شود . يعني نظرات ديگران كمتر در شكل گرفتن استدلال و افكار نوجوان اثر دارد و قضاوت خود نوجوان است كه بهترين نقش را دارد .

مقايسه اجتماعي كه خود بر دو نوع است :

الف ـ مقايسه با بالا دست خود : حتي اگر ما در بهترين شرايط باشيم وقتي با بالا تر از خود مقايسه مي كنيم دچار افت اعتماد به نفس مي شويم ، كاهش تفكر خلاق ، حسادت ، افزايش فشارهاي هيجاني ، افزايش چشم و هم چشمي ، كاهش انگيزه به خصوص در دختران كه با مقايسه زياد دچار حسرت استرس و هيجان مي شوند ( مراسم عروسي ، جهيزيه ، غيره )

ب ـ مقايسه با پايين تر از خود باعث رضايت از خود ، آرامش ، صبر ، عبرت آموزي، جلوگيري از افتادن انسانها به ـ

گرداب هاي سقوط و شكست باور كردن تواناي هاو استعدادها ي خودمان .

در مقايسه اجتماعي :

وقتي ما خودمان را با بالادست و پايين دست مقايسه مي كنيم مي فهميم چقدر توانمنيديم ، چقدر استعداد داريم ، چقدر حسوديم و چقدر كمبود داريم .

بعضي در ازدواج ، جهيزيه ، خواستگاري ، حلقه نامزدي ، خريد و …… مقايسه اجتماعي مي كنند حتي در مورد دوستي ها با جنس مخالف نيز مقايسه اجتماعي مي كنند چون ديگران اين كار را مي كنند ما نيز انجام مي دهيم در زمان پيامبر نيز دختران را زنده به گور مي كردند به خاطر مقايسه اجتماعي .

:: موضوعات مرتبط: موفقیت , ,
:: برچسب‌ها: مطالعه , برتر , موفقيت ,